Polska na 58 Sesji Komisji Ludności i Rozwoju ONZ, Nowy Jork, 7-11.04.2025 | Rządowa Rada Ludnościowa

Zapewnianie zdrowego życia i promowanie dobrego samopoczucia osób w każdym wieku to główne tematy, o których dyskutowano podczas 58 Sesji Komisji Ludności i Rozwoju ONZ. Polska, tak jak pozostałe kraje UE, jest zaangażowana w osiągnięcie tego celu. Uważa, że wysoki standard zdrowia fizycznego i psychicznego jest jednym z podstawowych praw każdego człowieka.

58 Sesja Komisji Ludności i Rozwoju ONZ (Commission on Population and Development – CPD) odbyła się 7 – 11 kwietnia w Nowym Jorku. Zatytułowano ją: „Zapewnienie zdrowego życia i promowanie dobrobytu dla wszystkich grup wiekowych” (Ensuring healthy lives and promoting well-being for all at all ages).

Polskiej delegacji przewodniczyła dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej (RRL). Podczas głównej debaty przedstawiła uzgodnione stanowisko Unii Europejskiej oraz krajów kandydujących: Czarnogóry, Serbii, Bośni i Hercegowiny, Albanii, Ukrainy oraz San Marino. Ta szczególna rola przewodniczącej RRL wynikała z polskiej prezydencji w Radzie Europejskiej.

- Dbanie o zdrowie kobiet planujących urodzenie dzieci, oraz zapewnienie im odpowiedniego dostępu do usług zdrowotnych są kluczowe dla rozwoju ludności w różnych krajach świata bez względu na to, jakie mają problemy związane ze zmianami ludnościowymi, dzietnością czy stanem zdrowia populacji. Rola zdrowia reprodukcyjnego to temat ogromnie ważny dla procesów demograficznych i polityki publicznej – powiedziała prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak po zakończeniu sesji.

Przebieg 58 Sesji Komisji Ludności i Rozwoju ONZ

W czasie debaty głównej dyskutowano na temat dotychczasowych działań na rzecz zapewniania zdrowego życia i promowania dobrego samopoczucia dla wszystkich w każdym wieku, a także o kolejnych działaniach, które są potrzebne do osiągnięcia celu zapisanego w „Agendzie 2030 na rzecz Zrównoważonego Rozwoju” (Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development).

Odbyły się także trzy panele dyskusyjne. Ponadto przedstawiono:

- sprawozdanie Sekretarza Generalnego w sprawie zapewnienia zdrowego życia i promowania dobrobytu dla wszystkich grup wiekowych (E/CN.9/2025/2)

- sprawozdanie Sekretarza Generalnego w sprawie programów i interwencji zapewniających zdrowe życie oraz promowanie dobrobytu dla wszystkich w każdym wieku (E/CN.9/2025/3)

- sprawozdanie Sekretarza Generalnego w sprawie przepływu środków finansowych na pomoc w dalszej realizacji programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju (E/CN.9/2025/4)

Poszczególne kraje uczestniczące w sesji (łącznie 95) przedstawiły także oświadczenia dotyczące tematu przewodniego spotkania (https://www.un.org/development/desa/pd/content/cpd58-country-statements-under-agenda-item-3). Polska zrobiła to w swoim imieniu oraz krajów członkowskich UE i niektórych, które kandydują do Wspólnoty.

W pierwszej debacie panelowej eksperci wypowiedzieli się na temat sprawozdań Sekretarza Generalnego. Zastanawiano się, w jaki sposób polityka publiczna najlepiej zapewnia zdrowie i dobre samopoczucie każdemu bez względu na wiek, jakie interwencje są najskuteczniejsze. Co kraje będące w różnych sytuacjach demograficznych i mające różne perspektywy zmian ludnościowych powinny traktować priorytetowo, aby wzmocnić stabilność swoich systemów opieki zdrowotnej? W jaki sposób kraje mogą przyspieszyć osiągnięcie celu, jakim jest powszechne objęcie opieką zdrowotną oraz jak zniwelować luki i nierówności w zakresie zdrowia reprodukcyjnego? Jak poprawić wyniki zdrowotne dla wszystkich i wdrożyć program International Conference on Population and Development (Program Działań Międzynarodowej Konferencji na rzecz Ludności i Rozwoju – Program ICPD)? Program ICPD, przyjęty przez 179 krajów w Kairze w 1994 r., dotyczy relacji między ludnością i rozwojem oraz indywidualnym dobrostanem.

Druga dyskusja panelowa dotyczyła tego, w jaki sposób Program Działań ICPD może przyspieszyć osiągnięcie celów agendy zrównoważonego rozwoju. Omawiano też wzajemne powiązania pomiędzy różnymi forami Organizacji Narodów Zjednoczonych. Paneliści zaprezentowali konkretne i skuteczne strategie działania.

W czasie trzeciej debaty dyskutowano o możliwej współpracy różnych instytucji, w tym organizacji pozarządowych, by poprawić szanse zdrowego życia i promować dobrostan dla wszystkich w każdym wieku. Zaprezentowano najlepsze praktyki, wnioski i zalecenia dla polityki publicznej tak, by osiągnąć trwały postęp w realizacji Programu Działań ICPD, w szczególności w zakresie dobrego zdrowia i dobrego samopoczucia, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.

Stanowisko Polski i krajów UE

Prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak w imieniu Polski i krajów UE przedstawiła stanowisko w czasie debaty ogólnej. Polska nie zabrała głosu w trakcie dyskusji panelowych. Przewodnicząca RRL przedstawiając wspólnotowe stanowisko podkreśliła, że Komisja ds. Ludności i Rozwoju ma mandat do wspierania wspólnych wysiłków na rzecz realizacji Programu ICPD. Jednak pomimo postępów w wypełnianiu zobowiązań tego programu nadal istnieją poważne wyzwania: kryzysy zdrowotne, problemy wynikające ze zmian klimatycznych, niepowodzenia w przestrzeganiu praw człowieka (w tym kobiet i dziewcząt) w świecie, dlatego jest on tak ważny. Osiąganie wysokich standardów zdrowia fizycznego i psychicznego jest jednym z podstawowych praw każdego człowieka. Unia Europejska i kraje członkowskie są mocno zaangażowane w zapewnianie zdrowego życia i promowanie dobrostanu dla wszystkich w każdym wieku – zauważyła przewodnicząca polskiej delegacji. Zdrowie ma podstawowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego oraz umożliwienia każdemu korzystanie ze swoich praw, uwolnienie pełnego potencjału i przyczynienie się do dobrobytu i prosperującego społeczeństwa. Określa to kluczowe znaczenie rozwoju systemów ochrony zdrowia i zwiększenia powszechnego dostępu do usług zdrowotnych oraz równości płci. Prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak podkreśliła również zaangażowanie w działania na rzecz zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw reprodukcyjnych. UE i jej kraje członkowskie zaangażowane są w promowanie, ochronę i realizację prawa każdej osoby do pełnej kontroli oraz swobodnego i odpowiedzialnego decydowania o sprawach związanych z jej seksualnością oraz zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym, bez dyskryminacji, przymusu i przemocy. Ważna jest również kompleksowa informacja i edukacja na temat zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Po to, by osiągnąć te cele społeczne i zdrowotne, potrzebna jest współpraca, w tym również międzynarodowa, ze wszystkimi środowiskami: z rządami, społeczeństwem obywatelskim, sektorem prywatnym i innymi zainteresowanymi stronami. Doświadczenia ostatnich kilku lat pokazały, że postęp jest często osiągany z trudem, a jego rezultaty mogą być stosunkowo łatwo zniweczone. Kluczowe jest utrzymanie odpowiedniej dynamiki działań, a UE i jej kraje członkowskie nadal są zdecydowane to robić. Prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak w imieniu krajów UE zaznaczyła: „Jeśli nauczyliśmy się czegokolwiek w ciągu ostatnich kilku lat, to tego, że postęp jest często ciężko wywalczony, ale także łatwy do odwrócenia. Kluczowe jest utrzymanie tempa. UE i jej państwa członkowskie nadal są zdecydowane to robić.”

Plany na przyszłość

W czasie 58 Sesji Komisji Ludności i Rozwoju ONZ rozmawiano również o planie prac Sekretariatu Komisji na kolejne lata. Przedstawiono: raport Sekretarza Generalnego na temat światowych trendów demograficznych, sprawozdanie Sekretarza Generalnego z realizacji programu i postępów prac w dziedzinie ludności w 2024 r oraz notę Sekretariatu w sprawie projektu proponowanego planu programu na 2026 r. i wyników programu na 2024 r. Na temat tych dokumentów odbyła się dyskusja. Delegacja Polski zabrała głos, wskazując na znaczenie prac Population Division, zarówno dla prognoz ludnościowych opracowywanych w Polsce przez Główny Urząd Statystyczny, jak i dla projekcji ludnościowych Eurostatu. Przewodnicząca RRL zwróciła uwagę na znaczenie projekcji ludnościowych ONZ i opracowywanych analiz dla prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej w szkolnictwie wyższym. Wskazała na wkład ONZ w działania na rzecz propagowania ekonomii ludnościowej, w tym na rozwój metodyki Narodowych Rachunków Transferów (NTA), Narodowych Rachunków Transferu Czasu (NTTA) oraz Narodowych Rachunków Integracji (National Inclusion Accounts).

Odbyła się również dyskusja na temat 60. Sesji Komisji Ludności i Rozwoju ONZ w 2027 r. Okazało się, że niektóre delegacje nie chciały, by tematem przewodnim były skutki zmian klimatycznych. Zdecydowano, że sesja ta będzie poświęcona ograniczaniu ubóstwa. Polska, jako kraj sprawujący prezydencję Rady Europejskiej, podkreśliła, że ograniczanie ubóstwa jest ważnym problemem, jednak niepokojące jest to, że skutki zmian klimatycznych nie są postrzegane jako globalny problem, który ma znaczenie dla procesów demograficznych.

Agenda przebiegu 58. Sesji CDP oraz linki do dokumentów są dostępne na stronie: https://www.un.org/development/desa/pd/events/CPD58